آیین نامه استفاده از کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی ایران

مقدمه

سهولت دسترسی به منابع و مقرون به صرفه بودن آن، امکان تبادل اطلاعات و منابع موجود با دیگر سازمان­ها ،بکارگیری مکانیزم­هایی جهت حفظ، گسترش و توسعه، توجه به مسئله مالکیت معنوی[1]، از مهمترین ملاحظات در کتابخانه الکترونیکی میباشند. کتابخانه الکترونیکی2 محیطی است که به محققین و پژوهشگران این امکان را می­دهد که بدون صرف وقت و هزینه به منابع الکترونیکی و پایگاه­های اطلاعاتی دسترسی پیدا نموده و اطلاعات موردنیاز را کسب نمایند.

1- افراد مجاز به استفاده از کتابخانه­های الکترونیکی 

1-1استفاده از امکانات کتابخانه در درجه اول به اعضاء هیأت علمی، دانشجویان و کارکنان دانشگاه با ارئه کارت معتبر امکان پذیر می­باشند.

تبصره1: اعضاء هیأت علمی سایر دانشگاه­ها و کارمندان غیر رسمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با ارائه معرفینامه از  دانشگاه محل خدمت خود می­توانند با رعایت این آیین نامه از کتابخانه استفاده کنند. این قبیل کاربران متعهد می­گردند تا در تحقیقات خود اقدام به ذکر نام دانشگاه علوم پزشکی ایران به عنوان یکی از رفرنس­های تحقیقات خود علاوه بر مرجع استفاده شده نمایند.

تبصره2: برای استفاده موردی از کتابخانه الکترونیک، نیازی به پرداخت حق عضویت یا انعقاد قرارداد نیست و ارائه معرفینامه رسمی یا کارت شناسایی معتبر تنها برای یک نوبت امکانپذیر خواهد بود. بدیهی است در این صورت استفاده از منابع الکترونیک صرفاً در محل کتابخانه و در ساعات تعیین شده امکانپذیر می­باشد.

تبصره3: با توجه به اینکه حقوق معنوی پدید آورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیر قبال انتقال است[2] لذا استفاده کنندگان از منابع دیجیتال مکلف به رعایت حقوق معنوی پدیدآورندگان آثار می­باشند در غیر اینصورت برابر ماده 3 رفتار می­گردد.

2-1 سوء استفاده از کارت دانشجویی، معرفینامه­ها و کارت شناسایی دانشگاه جهت استفاده از کتابخانه الکترونیک ،موجب محروم شدن فرد یا افراد متخلف از کلیه خدمات کتابخانه­ای اعم از الکترونیک و غیرالکترونیک دانشگاه به مدت یک سال خواهد شد و چنانچه استفاده غیر مجاز از کتابخانه ها منجر به وارد آمدن خساراتی هم باشد، برابر ماده 3 این آیین نامه رفتار خواهد شد.

تبصره1: کلیه هزینه­های استفاده از کتابخانه دیجیتال جهت هر کاربر به صورت جداگانه دریافت می­گردد .

تبصره2: در استفاده از پایان نامه های تحصیلی نیز رعایت حق مولف (copyright) الزامی است. چگونگی استفاده از پایان نامه­ها و گرفتن کپی در آیین نامه استفاده از پایان نامه­ها آمده است.

2-  روش دسترسی به کتابخانه دیجیتال 

1-1دسترسی به بخش الکترونیک کتابخانه دانشگاه از طریق درگاه تعیین شده از سوی کتابخانه مرکزی مقدور می­باشد. هر گونه استفاده غیرمجاز از نام کاربری و کلمه عبور به هر نحوی خارج از ضوابط تعیین شده از سوی دانشگاه، عملی غیر قانونی تلقی شده و فرد برابر ماده 3 مکلف به جبران خسارات حاصله خواهد بود. 

2-2          منبع دیجیتال به صورت امانت به فرد متقاضی تحویل میگردد، فرد موظف است با ارائه کارت شناسایی معتبر خود به کتابخانه مراجعه کند و اقدام به مطالعه منابع دیجیتال نماید. در زمان استفاده از منابع دیجیتال

( اعم از فایل صوتی، تصویری، کتب، نشریات و... ) رعایت قواعد امانت­داری و نیز قوانین ناظر بر حق مولف برای استفاده کننده الزامی است و هرگونه عکس برداری اعم از تهیه تصویر با موبایل، ساعت هوشمند، انگشتر هوشمند و سایر وسایل الکترونیکی منجر به نقض تعهد گردیده و با فرد خاطی برابر ضوابط دانشگاه در سوءاستفاده از منابع رسمی و دولتی دانشگاه برخورد خواهد شد.

3-جبران خسارت 

 1-3 چنانچه کاربران دانشگاه اقدام به استفاده غیرمجاز نمایند[3]، فرد یا افراد متخلف، برابر قوانین حمایت از حقوق مولفان و مصنفان موظف به پرداخت کلیه خسارات حاصله به دانشگاه می­باشند. همچنین مراتب به مدیریت کتابخانه جهت اخذ تصمیم مقتضی(تذکر شفاهی، درج در پرونده، گزارش به کمیته انظباطی) گزارش گردیده و کتابخانه تا زمان تعیین تکلیف، از ارائه هرگونه خدمات به استفاده کننده معذور می­باشد.

3-2 چنانچه در اثر سوءاستفاده از منابع دیجیتالی یا جعل[4] آن و یا عدم رعایت قوانین حق مولف و کپی رایت[5] خسارتی به فرد یا افرادی (داخل یا خارج از دانشگاه) وارد آید، فرد متخلف شخصا متعهد و مسئول جبران خسارات حاصله برابر قانون حقوق مولفان و مصنفان 1331 خواهد بود[6] و دانشگاه در این مورد هیچگونه مسئولیتی نخواهد داشت. علاوه بر آن دانشگاه میتواند جهت جبران خسارت مادی و معنوی وارد شده خود با مراجعه به مراجع رسمی دادگستری برابر ماده 31 قانون حق مولفان و مصنفات 1331 علیه فرد یا افراد سوءاستفاده کننده اقدام نماید.

4- مفاد این آئین نامه، حسب مورد برای کلیه استفاده کنندگان از کتابخانه اعم از اعضای هیات علمی ،کارکنان، دانشجویان و افراد غیر وابسته به دانشگاه لازم الاجرا است. تبصره 1: هرگونه تغییر در متن این آئین نامه منوط به پیشنهاد شورای رؤسای کتابخانه­ها و تصویب شورای پژوهشی دانشگاه می­باشد.

                                                           



[1] The U.S. Constitution provides the federal government the authority to protect an author's original work. Article 1, Section 8 Clause 8 of the U.S. Constitution 

2The Impact of Copyright Upon Digital Libraries, Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2004    

[2] ماده 3 قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان 1348  

 1

 

[3] این مسئولیت اضافه بر مواردی است که در قانون مجازات اسلامی برای افراد مورد شناسایی قرار گرفته است برابر ماده 527 این قانون  هر کس مدارک اشتغال به تحصیل دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتیداخل یا خارج از کشور یا ارزشنامههای تحصیلات خارجی را جعل کند یا با علم به جعلی بودن آن را مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران خسارت، بهحبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.

[4] ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردنیا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشتهای به نوشته دیگر یا بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد  استفاده از منابع دیجیتالی در دانشگاه علوم پزشکی ایران  کاربر را مسئول اعمال خویش ساخته و دانشگاه میتواند برابر مقررات آموزشی با دانشجو رفتار نماید.

[5] The Digital Millennium Copyright Act Section 512(c)

[6] ماده 23 قانون حقوق مولفاان و مصنفات 1348 

 2